ԱՄՆ-ը ներկայացրել է Գազայի հարցով 21 կետանոց ծրագիր

Միացյալ Նահանգները ներկայացրել է Գազայի հատվածում պատերազմի դադարեցման և Պաղեստինի ապագա պետության ստեղծմանն ուղղված 21 կետից բաղկացած առաջարկ, որի պատճենը հայտնվել է The Times of Israel-ի տրամադրության տակ։ Այս փաստաթուղթը, որը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի շրջանակում ԱՄՆ-ն փոխանցել է մի շարք արաբական և իսլամական երկրների, ներառում է ինչպես բոլոր պատանդների ազատ արձակումը, այնպես էլ «Համաս»-ի` իշխանությունից հեռացումը։

Առաջարկը, որի հիմնական կազմողն է ԱՄՆ հատուկ բանագնաց Սթիվ Ուիտկոֆը, նախատեսում է, որ բոլոր պատանդներն ազատ կարձակվեն առաջին 48 ժամվա ընթացքում, իսկ խաղաղության հավատարիմ «Համաս»-ի անդամներին կշնորհվի համաներում։ Ծրագիրը նաև խրախուսում է գազացիներին մնալ իրենց տներում՝ դրանով իսկ հակադրվելով Իսրայելի որոշ քաղաքական շրջանակներում քննարկվող «կամավոր արտագաղթի» գաղափարին։

Ծրագրի առանցքային կետերից են պատերազմի անհապաղ դադարեցումը, եթե Իսրայելը և «Համաս»-ը համաձայնության գան, որին կհաջորդի իսրայելական զորքերի աստիճանական դուրսբերումը Գազայի հատվածից։ Պատանդների վերադարձից հետո Իսրայելը պետք է ազատ արձակի հարյուրավոր պաղեստինցի ցմահ բանտարկյալների և պատերազմի ընթացքում ձերբակալված հազարից ավելի գազացիների։

Գազայի կառավարումը կանցնի պաղեստինցի տեխնոկրատներից կազմված ժամանակավոր, անցումային կառավարությանը, որը կգործի ԱՄՆ-ի կողմից ստեղծված նոր միջազգային մարմնի վերահսկողության ներքո։ Այս մարմինը, արաբական և եվրոպական գործընկերների հետ խորհրդակցելով, կստեղծի Գազայի վերակառուցման ֆինանսավորման շրջանակ՝ մինչև Պաղեստինյան ինքնավարության բարեփոխումների ավարտը։

Ծրագիրը նախատեսում է Գազայի ապառազմականացում և բնակչության ապաարմատականացման գործընթացի սկիզբ։ Տարածաշրջանային գործընկերների կողմից կտրամադրվի անվտանգության երաշխիք՝ ապահովելու համար, որ «Համաս»-ը և Գազայի այլ խմբավորումները կատարեն իրենց պարտավորությունները։ Բացի այդ, ԱՄՆ-ը միջազգային գործընկերների հետ կմշակի և Գազայում կտեղակայի ժամանակավոր միջազգային կայունացնող ուժեր, որոնք կվերահսկեն անվտանգությունը և կվարժեցնեն պաղեստինյան ոստիկանական ուժերին։

Հատկանշական է, որ ծրագիրը ճանապարհ է հարթում դեպի Պաղեստինի պետականության հնարավոր ստեղծումը։ Երբ Գազայի վերակառուցումը առաջընթաց գրանցի և Պաղեստինյան ինքնավարության բարեփոխումներն իրականացվեն, կարող են պայմաններ ստեղծվել պաղեստինյան պետականության իրական ուղու համար, որը ճանաչվում է որպես պաղեստինցի ժողովրդի ձգտում։ ԱՄՆ-ը նաև երկխոսություն կհաստատի Իսրայելի և պաղեստինցիների միջև՝ «խաղաղ գոյակցության» քաղաքական հորիզոնի շուրջ համաձայնության գալու համար։

Այնուամենայնիվ, այս առաջարկը կարող է լուրջ խոչընդոտների հանդիպել։ «Համաս»-ի համար դժվար ընդունելի կլինեն Գազայի զինաթափման և ապառազմականացման պահանջները։ Միևնույն ժամանակ, Պաղեստինի պետության ստեղծման հեռանկարը կարող է «կարմիր գիծ» լինել Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի համար, որը բազմիցս հայտարարել է, որ թույլ չի տա պաղեստինյան պետության ստեղծումը։

Եթե «Համաս»-ը հետաձգի կամ մերժի այս առաջարկը, ծրագրի կետերը կիրագործվեն ահաբեկչությունից զերծ գոտիներում, որոնք իսրայելական բանակն աստիճանաբար կփոխանցի միջազգային կայունացնող ուժերին։ Սա առաջին անգամն է, որ նշվում է գործարքի մասնակի իրականացման հնարավորությունը՝ նույնիսկ առանց «Համաս»-ի համաձայնության։