Սիրիացիները չեն շտապում հեռանալ Գերմանիայից․ 1 մլնից 3000-ն է վերադարձել Սիրիա

2024 թվականի դեկտեմբերին Բաշար Ասադի ռեժիմի անկումից հետո սիրիացի փախստականների հայրենադարձության գործընթացը տպավորիչ թափ է հավաքել, սակայն պատկերը կտրուկ տարբերվում է՝ կախված այն երկրից, որտեղ նրանք ապաստան էին գտել։ Մինչ Գերմանիայում շարունակվում են սիրիացիներին արտաքսելու շուրջ թեժ բանավեճերը, ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի (ՄԱԿ ՓԳՀ) տվյալները ցույց են տալիս, որ հայրենադարձների հիմնական հոսքը գալիս է Սիրիայի հարևան երկրներից, իսկ Եվրոպայից վերադարձողների թիվը մնում է չնչին։

Այսպես, ըստ ՄԱԿ-ի տվյալների՝ Ասադի ռեժիմի տապալումից ի վեր Սիրիա է վերադարձել ավելի քան մեկ միլիոն մարդ։ Ամենամեծ խումբը՝ շուրջ 550,000 մարդ, վերադարձել է Թուրքիայից։ Նրանց հաջորդում են Լիբանանից վերադարձած մոտ 320,000 և Հորդանանից՝ 152,000 սիրիացիներ։ Տասնյակ հազարավոր մարդիկ հայրենիք են վերադարձել Եգիպտոսից և Իրաքից։ Սակայն ՄԱԿ ՓԳՀ-ի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս մի մտահոգիչ իրողություն. վերադարձի որոշման վրա ազդում են ոչ այնքան հայրենասիրական զգացմունքները, որքան հյուրընկալող երկրներում առկա բացասական գործոնները՝ կյանքի թանկացումը, աշխատանքի և հեռանկարների բացակայությունը։ Սա նշանակում է, որ շատերը վերադառնում են ավելի շատ հարկադրաբար, քան անկեղծ ցանկությամբ։

Իրավիճակը բոլորովին այլ է Գերմանիայում, որտեղ ներկայումս բնակվում է 947,833 Սիրիայի քաղաքացի։ Նրանց մեծ մասն ունի փախստականի կարգավիճակ, և Ասադի տապալումից հետո միայն 2,869 սիրիացի է օգտվել կամավոր վերադարձի ծրագրից։ Այդ ծրագրի շրջանակում Գերմանիան մինչև 4,000 եվրո է վճարում մեկ ընտանիքին, սակայն նույնիսկ այս ֆինանսական խթանը չի կարողանում համոզել մարդկանց։

Պատճառը պարզ է. Գերմանիան մնում է աշխարհի ամենահարուստ երկրներից մեկը՝ սոցիալական աջակցության զարգացած համակարգով, ինչը նրան շատ ավելի գրավիչ է դարձնում, քան պատերազմից ավերված Սիրիան։ Նույնիսկ քաղաքացիական պատերազմի ավարտից հետո Գերմանիայում ապաստանի համար դիմել է ավելի քան 20,000 սիրիացի։

Վիճակագրությունը ևս խոսուն է։ Դաշնային զբաղվածության գործակալության տվյալներով՝ տարեսկզբին շուրջ 236,000 սիրիացի պաշտոնապես աշխատում էր, 518,000-ը ստանում էր «Bürgergeld» (Քաղաքացու նպաստ), իսկ նախորդ տարի ավելի քան 80,000-ը ստացել է գերմանական անձնագիր։ Ընդհանուր առմամբ, Գերմանիայում բնակվում է սիրիական ծագում ունեցող շուրջ 1,3 միլիոն մարդ, որոնցից գրեթե քառորդ միլիոնն արդեն ծնվել է Գերմանիայում՝ ձևավորելով նոր սերունդ, որի կապը հայրենիքի հետ ավելի թույլ է։