Ռուսաստանը արգելափակում է FaceTime-ն ու Roblox-ը․ համացանցը՝ հսկողության տակ

Ռուսաստանի Դաշնությունում 2025 թվականը նշանավորվում է թվային հաղորդակցության միջոցների դեմ պայքարի նոր և աննախադեպ ալիքով։ Երկրում պետական «Max» մեսենջերի ակտիվ լոբբինգի ֆոնին իշխանությունները սկսել են հետևողականորեն սահմանափակել արտասահմանյան հաղորդակցման հայտնի միջոցները։ Գործընթացը մեկնարկել էր դեռ ամռանը, երբ սկսվեցին արգելափակվել WhatsApp և Telegram հավելվածներով կատարվող զանգերը, իսկ աշնան վերջին տեխնիկական լուրջ խնդիրներ են առաջացել նաև FaceTime-ի աշխատանքում։

Ռոսկոմնադզորը պաշտոնապես ընդունել է արգելափակումների փաստը՝ դա բացատրելով խարդախների դեմ պայքարի անհրաժեշտությամբ։ Սակայն այս հիմնավորումը հակասական է, քանի որ նույնիսկ պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ չարագործները իրենց նպատակների համար հաջողությամբ օգտագործում են նաև իշխանությունների վերահսկողության տակ գտնվող մեսենջերները։

Բացի անվտանգային պատրվակներից, ինտերնետային ռեսուրսների արգելափակման համար հաճախ որպես պատճառ են բերվում «ԼԳԲՏ քարոզչությունն» ու «էքստրեմիզմը»։ Հենց այս հիմնավորմամբ էլ վերջերս արգելափակվել է Roblox հանրահայտ առցանց հարթակը, որն օգտատերերին հնարավորություն է տալիս ստեղծել սեփական խաղերը։

Առավել մտահոգիչ է այն փաստը, որ Ռուսաստանում պաշտոնապես ստեղծվում է կայքերի այսպես կոչված «սպիտակ ցուցակ», որը նախատեսված է ինտերնետի մասշտաբային անջատման դեպքերի համար։ Փորձագետների կարծիքով՝ այս բոլոր քայլերը տանում են դեպի երկրում «սպլինտերնետի» (splinternet) ձևավորմանը, ինչը հիշեցնում է Հյուսիսային Կորեայի մոդելը։ Այս սցենարի դեպքում արտաքին համացանցն ամբողջությամբ կտրվում է, և օգտատերերին հասանելի է դառնում միայն պետության կողմից խիստ վերահսկվող ներքին ցանցը։ Թեև դեռևս հստակ չէ՝ արդյոք իշխանությունները կգնան մինչև վերջ, միտումներն ակնհայտ են։

Ստեղծված իրավիճակում, քանի դեռ վերջնական մեկուսացում տեղի չի ունեցել, DW-ն առաջարկում է օգտվել պաշտպանության միջոցներից։ Մասնավորապես, ՌԴ օգտատերերին առաջարկվում է անվճար մուտք դեպի Psiphon հավելվածի ամբողջական տարբերակ, որն օգնում է շրջանցել ինտերնետային գրաքննությունը։ Բացի այդ, գործում է Android համակարգի համար նախատեսված DW Access հավելվածը, որը թույլ է տալիս անանուն և անվտանգ կարդալ նորությունները աշխարհի ցանկացած կետում։ Այն չի ծախսում ավելորդ ինտերնետ թրաֆիկ և աշխատում է նույնիսկ օֆլայն ռեժիմում, ինչը կարևոր է կապի խափանումների պայմաններում։