ՌԴ գազի արտահանումը Եվրոպա հասել են 50 տարվա նվազագույնին

Եվրոպա ռուսական խողովակաշարային գազի արտահանումը սահմանել է վերջին հիսուն տարվա պատմական նվազագույնը՝ գրանցելով մի ցուցանիշ, ինչպիսին չի արձանագրվել Լեոնիդ Բրեժնևի կառավարման տարիներից ի վեր։ Այս մասին հայտնում է Reuters գործակալությունը՝ վկայակոչելով իր կատարած հաշվարկները։ Սա վկայում է էներգետիկ շուկայում տեղի ունեցած տեկտոնական տեղաշարժերի և Եվրոպայի ու Ռուսաստանի միջև երբեմնի սերտ գազային հարաբերությունների գրեթե ամբողջական փլուզման մասին։

Գործակալության տվյալներով՝ 2025 թվականի առաջին տասը ամիսների ընթացքում ռուսական «Գազպրոմ»-ը եվրոպական սպառողներին մատակարարել է ընդամենը 14,7 միլիարդ խորանարդ մետր բնական գազ։ Սա 45%-ով պակաս է նախորդ՝ 2024 թվականի նույն ժամանակահատվածի համեմատ, ինչն ընդգծում է անկման տեմպի արագությունը։ Նման ցածր ծավալներ վերջին անգամ գրանցվել են 1970-ականների սկզբին, երբ Խորհրդային Միությունը՝ Լեոնիդ Բրեժնևի գլխավորությամբ, նոր էր սկսում իր «գազային դիվանագիտությունը»՝ կնքելով առաջին պայմանագիրը Ավստրիայի հետ։ Այդ շրջանը համարվում է ԽՍՀՄ-ից դեպի Եվրոպա գազի մատակարարումների արշալույսը, և ներկայիս ցուցանիշները վկայում են, որ ոլորտը վերադարձել է իր զարգացման մեկնարկային կետին։

Պատմական համեմատությունը ցույց է տալիս, թե որքան խորն է անկումը։ Արդեն 1975 թվականին ԽՍՀՄ-ից Եվրոպա էր արտահանվել 19,3 միլիարդ խորանարդ մետր գազ։ Իսկ 1980 թվականին, Արևմտյան Գերմանիայի հետ կնքված հայտնի «գազ՝ խողովակների դիմաց» գործարքից հետո, այդ թիվը հասել էր տպավորիչ 54,8 միլիարդ խորանարդ մետրի։ Այս թվերի ֆոնին ներկայիս 14,7 միլիարդը խոսում է ոչ միայն պարզ անկման, այլև ռազմավարական նշանակություն ունեցող շուկայի կորստի մասին։

Ամենադրամատիկ պատկերը ստացվում է ներկա իրավիճակը մինչև Ուկրաինա լայնամասշտաբ ներխուժումը եղած ցուցանիշների հետ համեմատելիս։ Այն ժամանակ Ռուսաստանից Եվրոպա խողովակաշարային գազի արտահանումը հասնում էր տարեկան 200 միլիարդ խորանարդ մետրի։ Սա նշանակում է, որ վերջին տարիներին մատակարարումների ծավալը կրճատվել է ավելի քան 12 անգամ։ Փաստացի, մի ամբողջ դարաշրջան, որի ընթացքում ռուսական էժան գազը Եվրոպայի տնտեսության կարևորագույն բաղադրիչներից մեկն էր, իսկ դրա վաճառքը՝ Ռուսաստանի բյուջեի հիմնասյուներից, մոտենում է իր տրամաբանական ավարտին՝ ստեղծելով նոր իրողություններ համաշխարհային էներգետիկ քարտեզի վրա։