ՆԱՏՕ-ն անօդաչուների մուտքը Լեհաստան հարձակում չի համարում

ՆԱՏՕ-ում կարծում են, որ ռուսական անօդաչու սարքերի մուտքը Լեհաստանի օդային տարածք նախնական խախտում էր, սակայն հարձակում չէր։ Այդ մասին գրում է Reuters-ը՝ հղում անելով իր աղբյուրներին։ Ուկրաինայում պատերազմը սկսվելուց ի վեր առաջին անգամ ՆԱՏՕ-ի ինքնաթիռները կիրառվել են դաշնակցի երկնքում սպառնալիքին արձագանքելու համար: Միևնույն ժամանակ, Patriot զգուշացման համակարգերը, չնայած հայտնաբերել են անօդաչու սարքերը, չեն մասնակցել հարձակման արգելակմանը:

Հիշեցնենք, որ, ըստ լրատվամիջոցների, Լեհաստանը քննարկում է ՆԱՏՕ-ի 4-րդ հոդվածի կիրառման հնարավորությունը, որը թույլ է տալիս Դաշինքի ցանկացած անդամ պետությանը նախաձեռնել խորհրդակցություններ, եթե վտանգված են իր տարածքային ամբողջականությունը, քաղաքական անկախությունը կամ անվտանգությունը:

ՆԱՏՕ-ի 4-րդ հոդվածի կիրառումը ենթադրում է, որ անդամ երկիրը կարող է պաշտոնապես հրավիրել բոլոր դաշնակիցներին՝ քննարկելու իրավիճակը և հնարավոր համատեղ միջոցները:

Սա չի հանգեցնում ավտոմատ ռազմական միջամտության (ինչպես 5-րդ հոդվածը, որը նախատեսում է հավաքական պաշտպանություն), սակայն կարող է հանգեցնել դիվանագիտական քայլերի, պաշտպանության ուժեղացման, զորքերի տեղակայման, լրացուցիչ անվտանգության երաշխիքների կամ այլ ոչ ռազմական աջակցության: Խորհրդակցությունները տեղի են ունենում ՆԱՏՕ-ի Հյուսիսատլանտյան խորհրդում, որոշումները ընդունվում են կոնսենսուսով:

Այս հոդվածը կիրառվել է 7 անգամ ՆԱՏՕ-ի ստեղծման պահից՝ 1949 թվականից ի վեր։ 7-ից 5 դեպքում 4-րդ հոդվածը կիրառվել է Թուրքիայի, մեկական՝ Բուլղարիայի և Լեհաստանի հետ կապված իրադարձությունների պատճառով։ Լեհաստանի պարագայում հոդվածի կիրառման առիթը Ռուսաստանի կողմից Ղրիմը վերահսկողության տակ վերցնելն էր։

Դրա հետևանքով ՆԱՏՕ-ն որոշեց ուժեղացնել իր Արևելյան թևը և ամրացնել ներկայությունը, մասնավորապես, Լեհաստանում։

Ինչ վերաբերում է 2025 թվականի սեպտեմբերին ռուսական անօդաչու սարքերի միջադեպին, Լեհաստանը, ըստ ոչ պաշտոնական աղբյուրների, դիտարկում է 4-րդ հոդվածի կիրառման հնարավորությունը, սակայն, միջադեպից ժամեր անց, սեպտեմբերի 10-ի դրությամբ, դեռևս պաշտոնապես չի կիրառել այն։