Մակրոնի նախաձեռնությունը՝ Պաղեստինի ճանաչման համար

Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը հանդես է եկել դիվանագիտական նոր նախաձեռնությամբ՝ նպատակ ունենալով համախմբել մի շարք պետությունների՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի շրջանակներում Պաղեստինը որպես անկախ պետություն ճանաչելու համար։ Այս քայլը, ըստ եվրոպացի դիվանագետների, միտված է ստեղծելու գլոբալ հակակշիռ Գազայի հարցում Իսրայելին ցուցաբերվող ամերիկյան աջակցությանը և ուժեղացնելու միջազգային ճնշումը՝ հանուն խաղաղության հաստատման: Նախաձեռնությունը ծնվել է այն համոզմունքից, որ անհրաժեշտ է վերակենդանացնել երկու պետությունների սկզբունքի վրա հիմնված լուծման հեռանկարը՝ որպես մերձավորարևելյան հակամարտության կարգավորման միակ կենսունակ ուղի։

Մակրոնի պլանի առանցքում ընկած է միջազգային կոալիցիայի ձևավորումը, որը պատրաստ կլինի ճանաչել Պաղեստինի անկախությունը։ Ակնկալվում է, որ Ֆրանսիային կմիանան Մեծ Բրիտանիան, Կանադան, Պորտուգալիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Մալթան, Անդորրան և Ավստրալիան։ Այս երկրների համատեղ հայտարարությունը նախատեսվում է անել ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի ընթացքում, ինչը, ըստ ֆրանսիական կողմի, կդառնա կարևոր դիվանագիտական հաղթանակ և լրացուցիչ ճնշում կգործադրի Իսրայելի վրա՝ նրանից զիջումներ կորզելու նպատակով։

Ֆրանսիայի նախագահը ձգտում է ցույց տալ, որ Վաշինգտոնի դիրքորոշումը Գազայի հարցում միակը չէ, և գոյություն ունի այլընտրանքային, ավելի հավասարակշռված մոտեցում։ Այս նախաձեռնությունը նաև պատասխան է տարածաշրջանում աճող լարվածությանը և խաղաղ գործընթացի փակուղուն։ Այնուամենայնիվ, այս ճանապարհին առկա են լուրջ խոչընդոտներ։ Եվրոպական միասնությունը այս հարցում բացակայում է։ «Եվրոպական ծանր քաշայինները»՝ Գերմանիան և Իտալիան, հրաժարվում են աջակցել Մակրոնի նախաձեռնությանը՝ մնալով ավելի զգուշավոր դիրքերում։ Կանցլեր Մերցն անգամ կասկածի տակ է դրել՝ արդյո՞ք Գազայում կատարվողը կարելի է տեղավորել ցեղասպանություն եզրույթի տակ, թե՞ ոչ: Մեծ Բրիտանիայի դիրքորոշումը նույնպես մինչև վերջ հստակ չէ, թեև նշվում է, որ նրանք կարող են միանալ ճանաչմանը։

Չնայած Մակրոնի ջանքերին, որոշ եվրոպացի դիվանագետներ թերահավատորեն են տրամադրված նախաձեռնության հաջողության հարցում։ Նրանց կարծիքով, քանի դեռ ԱՄՆ-ն շարունակում է անվերապահորեն աջակցել Իսրայելին, նման դիվանագիտական քայլերը էական փոփոխությունների չեն հանգեցնի։ «Թվում է, թե դա տեղի չի ունենա։ ԱՄՆ-ն աջակցում է Իսրայելին և արագացնում է Հորդանան գետի արևմտյան ափի բռնակցումը», - նշել է Politico-ի զրուցակիցներից մեկը։ Այս իրավիճակը ցույց է տալիս, որ միջազգային հարաբերություններում առկա ուժերի դասավորվածությունը շարունակում է մնալ հիմնական գործոնը, որը կանխորոշում է նման նախաձեռնությունների ճակատագիրը։

Այնուամենայնիվ, իրավիճակը կարող է կտրուկ փոխվել, եթե Իսրայելը որոշի անցնել կարմիր գծերը և սկսի պաշտոնապես բռնակցել պաղեստինյան տարածքները։ Նման սցենարի դեպքում միջազգային ճնշումը կարող է աննախադեպ չափերի հասնել, և նույնիսկ թերահավատ երկրները կարող են վերանայել իրենց դիրքորոշումները։ Հետևաբար, Մակրոնի նախաձեռնությունը կարելի է դիտարկել ոչ միայն որպես այսօրվա իրողություններին ուղղված քայլ, այլև որպես հեռահար ռազմավարություն, որը նախապատրաստում է դիվանագիտական հող՝ ապագա հնարավոր զարգացումների համար։