Հայաստանում նվազել է ծնելիությունը․ մայրական մահացություն չի գրանցվել

Հայաստանի վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած վերջին զեկույցը բացահայտում է երկրի ժողովրդագրական իրավիճակի բարդ և բազմաշերտ պատկերը։ Չնայած որոշ դրական տեղաշարժերին, ընդհանուր միտումները մատնանշում են լուրջ մարտահրավերներ, որոնք պահանջում են համակարգային լուծումներ։

ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի «Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական վիճակը 2025 թ. հունվար–սեպտեմբերին» զեկույցի համաձայն՝ 2025 թվականի հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ Հայաստանի մշտական բնակչության թիվը կազմել է 3 090 500 մարդ։ Բնակչության մեծամասնությունը՝ 1,977,400 մարդ, կենտրոնացած է քաղաքային բնակավայրերում, մինչդեռ գյուղական բնակչությունը կազմում է 1,113,100 մարդ։

Զեկույցում առավել մտահոգիչ են ծնելիության և մահացության ցուցանիշները։ 2025 թվականի առաջին ինն ամիսներին հանրապետությունում ծնվել է 23,698 երեխա, ինչը 1,244–ով պակաս է 2024 թվականի նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշից (24,942)։ Ծնելիության նվազմանը զուգահեռ, ցավոք, աճել է մահացության մակարդակը։ Եթե 2024 թվականի նույն ժամանակահատվածում գրանցվել էր 18,959 մահվան դեպք, ապա այս տարի այդ թիվը հասել է 19,064-ի։ Մահացության հիմնական պատճառներն են մնում արյան շրջանառության համակարգի, նորագոյացությունների և շնչառական օրգանների հիվանդությունները։

Սակայն, այս մտահոգիչ թվերի ֆոնին առկա է նաև խիստ դրական և կարևոր ձեռքբերում։ 2025 թ. հունվար–սեպտեմբերին հղիության հետ կապված բարդություններից, ծննդյան և հետծննդյան ժամանակահատվածում մայրական մահացության դեպքեր Հայաստանում չեն գրանցվել։ Սա զգալի առաջընթաց է, հատկապես, երբ համեմատում ենք 2024 թվականի նույն ժամանակահատվածի հետ, երբ արձանագրվել էր մայրական մահացության 6 դեպք, և 100 000 կենդանի ծնվածի հաշվով մայրական մահացության գործակիցը կազմում էր 24.1։

Ժողովրդագրական պատկերը լրացնում են նաև ընտանիքի կազմավորման ցուցանիշները։ Ամուսնությունների թիվը որոշակի նվազում է արձանագրել՝ 2024 թվականի 11,696-ի դիմաց 2025-ին գրանցվել է 10,238 ամուսնություն։ Միևնույն ժամանակ, մի փոքր ավելացել է ամուսնալուծությունների թիվը՝ 3,422-ից հասնելով 3,617-ի։ Հատկանշական է, որ նորածինների սեռերի հարաբերակցությունը մնացել է կայուն՝ «ինչպես 2024թ. հունվար-սեպտեմբերին, 2025թ. հունվար-սեպտեմբերին ևս կազմել է 110 տղա՝ 100 աղջկա հաշվով»։