Հավայան կղզիներում ժայթքել է աշխարհի ամենաակտիվ հրաբուխներից մեկը՝ Կիլաուեան

Հավայան կղզիներում սկսվել է Կիլաուեա հրաբխի հզոր ժայթքումը, որը համարվում է մոլորակի ամենաակտիվ հրաբուխներից մեկը։ Բնության այս տպավորիչ և միևնույն ժամանակ սարսափազդու երևույթը գրավել է ինչպես գիտնականների, այնպես էլ ամբողջ աշխարհի ուշադրությունը։ Ըստ ԱՄՆ Երկրաբանական ծառայության՝ հրե լավայի հսկայական շատրվանները հասնում են մինչև 450-500 մետր բարձրության, ինչը ռեկորդային ցուցանիշ է այս ժայթքման ընթացքում դիտարկվածների շարքում։

Կիլաուեան, որի անունը հավայերենից թարգմանաբար նշանակում է «ժայթքող» կամ «լայն տարածվող», գտնվում է Հավայան կղզիների Մեծ կղզու վրա և մտնում է «Հավայան հրաբուխներ» ազգային պարկի կազմի մեջ։ Նրա բարձրությունը ծովի մակարդակից 1243 մետր է։ Այս հրաբուխը հայտնի է իր գրեթե շարունակական ակտիվությամբ. նրա արևելյան խառնարաններից մեկը՝ Պուու Օոն, գրեթե անդադար ժայթքում է 1983 թվականից ի վեր։ Ներկայիս ժայթքումը, որը սկսվել է հոկտեմբերի 17-ին, 2024 թվականի դեկտեմբերից ի վեր արդեն 35-րդն է։

Չնայած իրադարձության մասշտաբներին՝ ներկա պահին ժայթքումը վտանգ չի ներկայացնում բնակելի շրջանների համար, քանի որ ամբողջ ակտիվությունը սահմանափակված է Հալեմաումաու խառնարանի տարածքով։ Այնուամենայնիվ, իշխանությունները զգուշացնում են հրաբխային գազերի և մոխրի տարածման հնարավորության մասին։

Այս հզոր բնական երևույթը վերածվել է յուրօրինակ տեսարանի, որը դիտելու համար հատուկ ժամանում են զբոսաշրջիկներ և տեղի բնակիչներ։ Նրանք հավաքվում են անվտանգ հեռավորության վրա՝ ականատես լինելու «ահեղ գեղեցկությանը», թե ինչպես են հրե շատրվանները լուսավորում գիշերային երկինքը։ Գիտնականների խոսքով, ժայթքման այս փուլի տևողությունը դժվար է կանխատեսել. այն կարող է տևել ինչպես մի քանի ժամ կամ օր, այնպես էլ ձգվել շաբաթներ կամ նույնիսկ ամիսներ։

Հավայան հրաբխային աստղադիտարանի մասնագետները շարունակում են շուրջօրյա դիտարկումներ իրականացնել՝ վերահսկելով Կիլաուեայի ակտիվությունը և ժամանակին տեղեկացնելով հնարավոր ռիսկերի մասին։ Տեղի բնակիչների համար Կիլաուեան ոչ միայն բնության հզոր ուժի դրսևորում է, այլև սրբազան վայր. ըստ հավատալիքների, այն հրաբուխների հավայան աստվածուհի Պելեի տունն է։