Ադրբեջանն էթնիկ զտում է իրականացրել Ղարաբաղում․ Freedom House

Freedom House իրավապաշտպան կազմակերպությունը, մի շարք այլ գործընկերների հետ համատեղ, հրապարակել է փաստահավաք զեկույց։ Այն եզրակացնում է, որ Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղում իրականացրել է էթնիկ զտում՝ որպես գործիք կիրառելով բռնի տեղահանումը։ Զեկույցը, որն ընդգրկում է 2020-2024 թվականների ժամանակահատվածը, նպատակ ունի բացահայտել Լեռնային Ղարաբաղից հայերի զանգվածային արտագաղթի հիմնարար պատճառները։

Զեկույցի պատրաստմանը մասնակցել են նաև Մարդու իրավունքների միջազգային գործընկերությունը, Ժողովրդավարության զարգացման հիմնադրամը, Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը, «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ-ն, Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամը և Truth Hounds կազմակերպությունը։

Եռափուլ էթնիկ զտում

Հավաքագրված ապացույցների հիման վրա զեկույցը եզրահանգում է, որ Ադրբեջանի գործողությունները եղել են հետևողական և ծրագրված։ Հետազոտության արդյունքները ներկայացված են երեք ժամանակագրական փուլերով, որոնք ոչ միայն բացահայտում են զտման գործողությունները, այլև արտացոլում են Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության նկատմամբ իրականացված մարդու իրավունքների կոնկրետ խախտումները։ Այդ խախտումները ներառում են.

Համակարգված հարձակումներ և ահաբեկում. Զեկույցը փաստում է, որ ադրբեջանական ուժերը պարբերաբար թիրախավորել են խաղաղ բնակչությանը՝ ստեղծելով մշտական վախի և անապահովության մթնոլորտ։

Հիմնարար իրավունքներից զրկում. Լեռնային Ղարաբաղի հայերը զրկված են եղել կենսական նշանակության ապրանքների, այդ թվում՝ սննդի, դեղորայքի և վառելիքի հասանելիությունից՝ ամիսներ տևած շրջափակման հետևանքով։

Բռնի տեղահանում. Այս անմարդկային պայմանների ստեղծումը, ըստ զեկույցի, ունեցել է մեկ նպատակ՝ ստիպել հայ բնակչությանը լքել իրենց պատմական հայրենիքը։

Արդարության վերականգնման կոչ

Զեկույցում ներկայացված են նաև հանձնարարականներ՝ ուղղված տարբեր շահագրգիռ կողմերին, այդ թվում՝ առանձին պետություններին, միջազգային կառույցներին և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններին։ Փաստաթղթի հեղինակները նշում են, որ այս հանձնարարականների իրականացումը կարևոր նախապայման է արդարության վերականգնման և Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև արժանապատիվ խաղաղության կառուցման համար։ Զեկույցը կոչ է անում միջազգային հանրությանը քայլեր ձեռնարկել՝ ապահովելու պատասխանատվությունը կատարվածի համար և կանխելու նմանատիպ ոճրագործությունների կրկնությունը ապագայում։