Նոր վարչապետ ու հին խնդիրներ․ Ֆրանսիայում ցույցերը չեն դադարում

Ֆրանսիան ապրում է քաղաքական զգալի անկայունության շրջան, երբ նախագահ Էմանուել Մակրոնը երկու տարուց պակաս ժամանակահատվածում նշանակում է իր հինգերորդ վարչապետին՝ համազգային լայնածավալ բողոքի ցույցերի ֆոնին։ Երեքշաբթի՝ սեպտեմբերի 9-ին, նախագահ Մակրոնը նոր վարչապետ նշանակեց պաշտպանության նախարար 39-ամյա Սեբաստիան Լըկորնյուին։ Վարչապետների արագ հերթափոխը բխում է 2024 թվականի հունիսի խորհրդարանական ընտրություններից, որոնց արդյունքում Մակրոնի կենտրոնամետ դաշինքը մնաց առանց մեծամասնության Ազգային ժողովում։

Խորհրդարանն այժմ պառակտված է երեք հիմնական խմբերի միջև՝ ձախեր, կենտրոնամետներ և ծայրահեղ աջեր, ինչը չափազանց դժվարացնում է կառավարության համար օրենքներ, հատկապես բյուջեներ ընդունելը։ Լըկորնյուի նախորդը՝ Ֆրանսուա Բայրուն, պաշտոնանկ արվեց երկուշաբթի՝ սեպտեմբերի 8-ին, իր իսկ նախաձեռնած անվստահության քվեարկության արդյունքում պարտվելուց հետո։ Նա առաջարկել էր 44 միլիարդ եվրոյով (51 միլիարդ դոլար) կրճատել պետական ծախսերը՝ Ֆրանսիայի աճող պարտքի խնդիրը լուծելու համար։

Առաջարկվող կրճատումները, որոնք ներառում էին կենսաթոշակների սառեցում և երկու ազգային տոների վերացում, խիստ անընդունելի հայտարարվեցին։ Դրանց դեմ միավորվեցին ընդդիմադիր կուսակցությունները՝ ընդդեմ կառավարության։

Սակայն վարչապետի փոփոխությունը Ֆրանսիայում իրավիճակը չհանդարտացրեց։ Քաղաքական անկայունությանը զուգահեռ՝ փողոցում էլ անհամաձայնության շարժումները չեն դադարում։ «Bloquons tout» («Արգելափակենք ամեն ինչ») անվանումով հայտնի զանգվածային, ժողովրդական բողոքի շարժումը չորեքշաբթի՝ 2025 թվականի սեպտեմբերի 10-ին, կազմակերպել էր համազգային խափանումների օր։ Կառավարությունը ցույցերը վերահսկելու համար ներգրավել էր 80,000 ոստիկանի։

Այս շարժումն ամռան ընթացքում արագորեն տարածվեց սոցիալական հարթակներում, ինչպիսիք են TikTok-ը և Telegram-ը՝ ի սկզբանե որպես արձագանք Բայրուի առաջարկած բյուջետային կրճատումներին։ Բայց գործողությունները շարունակվել են նույնիսկ նրա կառավարության անկումից հետո։ Բողոքի ցույցերն ապակենտրոնացված են և համեմատելի են 2018 թվականի «Դեղին բաճկոնների» շարժման հետ։

Ցուցարարները երկրի ողջ տարածքում իրականացրել են շրջափակումներ, գործադուլներ և ցույցեր։ Փարիզում ցուցարարները բարիկադներ են կառուցել և աղբամաններ են նետել ոստիկանների վրա, Լիոնում արգելափակվել է մայրուղին, իսկ Նանտում ոստիկանությունն արցունքաբեր գազ է կիրառել ամբոխը ցրելու համար։

Այս ամենը դժվար իրավիճակ է ստեղծել նախագահ Մակրոնի համար, որի պաշտոնավարմանը մնացել է մոտ մեկուկես տարի։