Ավիացիոն ոլորտը՝ կիբերհարձակումների թիրախում

2025-ը տարին նշանավորվել է համաշխարհային ենթակառուցվածքների և, հատկապես, ավիացիայի դեմ ուղղված կիբերսպառնալիքների աննախադեպ աճով։ Ինչպես հաղորդում է Bloomberg-ը, օդային տրանսպորտի կախվածությունը բարդ տեխնոլոգիական համակարգերից այն դարձրել է հաքերային հարձակումների գլխավոր թիրախներից մեկը։ Իրավիճակի լրջությունը փաստում է ֆրանսիական Thales SA պաշտպանական ընկերության զեկույցը, որի համաձայն՝ շորթող-ծրագրերի միջոցով իրականացվող հարձակումների թիվն ավիացիոն ոլորտում, նախորդ տարվա համեմատ, աճել է ապշեցուցիչ 600%-ով։

Վերջին շրջանում տեղի ունեցած տասնյակ կիբերհարձակումները թիրախավորել են ավիացիոն էկոհամակարգի բոլոր օղակները՝ ավիաընկերություններից ու օդանավակայաններից մինչև նավիգացիոն համակարգեր և սպասարկման ծառայություններ։ Այս սպառնալիքի իրական մասշտաբներն ու հետևանքները վառ կերպով դրսևորվեցին վերջերս Եվրոպայի խոշորագույն օդային հանգույցներում։ Բեռլինի, Լոնդոնի և Բրյուսելի օդանավակայանները մինչ օրս չեն կարողանում վերականգնել իրենց բնականոն աշխատանքը և շարունակում են բախվել անվերջանալի ուշացումների։ Պատճառը կիբերհարձակումն է՝ ավիաընկերությունների գրանցման առանցքային համակարգի վրա։ Խափանման հիմքում ընկած է Collins Aerospace ընկերության սերվերների վրա իրականացված նպատակային գրոհը։

Սեպտեմբերի 19-ին հաքերներին հաջողվել է շարքից հանել MUSE ծրագրային ապահովումը։ Այս պլատֆորմը պարզապես ծրագիր չէ, այլ ամբողջ աշխարհում բազմաթիվ ավիաընկերությունների կողմից օգտագործվող ուղևորների գրանցման, օդանավ նստեցման և ուղեբեռի մշակման համակարգերի «սիրտը»։ MUSE-ի կաթվածահար լինելը հանգեցրել է թվային կոլապսի. օդանավակայանների անձնակազմերը ստիպված են եղել անցնել ձեռքով սպասարկման հնացած մեթոդին։ Սա ոչ միայն կտրուկ դանդաղեցրել է բոլոր գործընթացները, այլև առաջացրել է լիակատար քաոս՝ հսկայական հերթեր, չվերթների չեղարկումներ և տասնյակ հազարավոր ուղևորների համար ստեղծված անորոշ իրավիճակ։

Collins Aerospace-ի դեմ իրականացված հարձակումը սթափեցնող զգուշացում է ողջ ավիացիոն ոլորտի համար։ Այն ցույց է տալիս, թե որքան խոցելի կարող է լինել միջազգային օդային հաղորդակցությունը՝ կախված լինելով մի քանի առանցքային թվային պլատֆորմներից։ Մեկ համակարգի խափանումը կարող է շղթայական ռեակցիայով կաթվածահար անել բազմաթիվ երկրների օդային դարպասները՝ հանգեցնելով ոչ միայն լոգիստիկ մղձավանջի, այլև հսկայական ֆինանսական կորուստների։ Այս պահին ոլորտի առաջատարներն ու փորձագետները դեռ միայն հաստատում են խնդրի առկայությունը: Համընդգրկուն լուծում դեռևս չի ուրվագծվում: Այնպես որ, փորձագետները չեն բացառում առաջիկայում նոր հարձակումների հեռանկարը՝ ավելի ընդգրկուն և ավելի վտանգավոր հետևանքներով: