Անկլավների հարցը օրակարգում․ Երևանը ՀՀ տարածքներից չի հրաժարվի

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման գործընթացում առանցքային մնացող անկլավ-էքսկլավների հարցի շուրջ քաղաքական քննարկումները թևակոխել են նոր փուլ։ Մինչ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի գրասենյակը պաշտոնական պարզաբանումներ չի տրամադրում, թե արդյոք երկու երկրների հանձնաժողովները հանգել են որևէ հստակ որոշման, իշխող քաղաքական ուժի ներկայացուցիչները ուրվագծում են հայկական կողմի դիրքորոշումը՝ ընդգծելով փաստաթղթային հիմնավորումների կարևորությունը, փոխանցում է «Ազատությունը»։

Հարցի վերաբերյալ լարվածությունը սրվեց հատկապես վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունից հետո։ Շաբաթավերջին նա ընդգծել էր, որ սահմանազատման արդյունքում Հայաստանին պետք է վերադարձվեն Արծվաշենը և մյուս բռնազավթված տարածքները։ Այս հայտարարությունն, իր հերթին, առաջացրեց հանրային և քաղաքական լայն քննարկումներ այն մասին, թե արդյոք Արծվաշենի վերադարձը ենթադրում է ադրբեջանական անկլավներ համարվող տարածքների փոխանցում Ադրբեջանին։

Ինքը՝ Փաշինյանը, նախկինում հստակեցրել էր իր դիրքորոշումը՝ նշելով․ «Ես վաղուց ասել եմ, որ մենք անկլավների թեմայից չենք կարող, ես չեմ կարող հրաժարվել, որովհետև մենք էքսկլավ-անկլավների, մենք ինքներս էդպիսի խնդիր ունենք»։

Մինչ սահմանազատման գործընթացը համակարգող փոխվարչապետ Գրիգորյանի գրասենյակը լռություն է պահպանում, Ազգային ժողովի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հասմիկ Հակոբյանը որոշակի պարզություն է մտցնում։ Նա պնդում է, որ երկու երկրների հանձնաժողովները դեռևս չեն քննարկել այս բարդ հարցը, սակայն շեշտում է հայկական կողմի պատրաստակամությունը՝ գործելու իրավական և փաստարկային տրամաբանության շրջանակում։

Հակոբյանի խոսքով՝ տարածքների պատկանելության հարցը պետք է լուծվի բացառապես փաստաթղթային հիմքով։ Նա մանրամասնում է, որ որոշումները կայացվելու են ոչ թե քաղաքական նպատակահարմարությունից ելնելով, այլ իրավական հիմնավորումների առկայության դեպքում։

«Փաստաթղթավորված եթե հիմնավորվում է, որ այսինչ տարածքը Հայաստանինը չէ, իհարկե, մյուս էտապը՝ ինչպես են հասանելիություն ունենում երկրներն իրենց սուվերեն տարածքներին։ [...] Ոչ թե նստում են և ուղղակի քննարկում են, այլ դրա տակ փաստաթղթեր են դրվում։ Այն տարածքները, որոնք Հայաստանինը չեն, մենք այդ տարածքներից պատրաստ ենք դուրս գալ և պահանջատեր ենք բոլոր այն տարածքների համար, որոնք ՀՀ-ի սուվերեն տարածքներն են», - ընդգծում է պատգամավորը։

Այսպիսով, թեև անկլավների հարցը մնում է չլուծված և բանակցային գործընթացի ամենազգայուն թեմաներից մեկը, Երևանը հստակ ազդակ է հղում, որ պատրաստ է կառուցողական քննարկումների՝ հիմնված փաստերի և միջազգային իրավունքի վրա։