Չինաստանը՝ «աշխարհի գործարանից» դառնում է «աշխարհի լաբորատորիա»

Համաշխարհային տնտեսական քարտեզի վրա տեղի է ունենում արմատական փոփոխություն. Չինաստանը սրընթաց կերպով վերափոխվում է՝ իր ավանդական «աշխարհի գործարանի» կարգավիճակից անցում կատարելով դեպի «աշխարհի լաբորատորիայի» դերը։ Financial Times պարբերականի վերլուծության համաձայն՝ Պեկինն այսօր վստահորեն հաղթում է նորարարությունների գլոբալ մրցավազքում՝ հետազոտությունների և մշակումների (R&D) ոլորտում ներդրումների ծավալներն ավելացնելով այնպիսի տեմպերով, որոնք արդեն համադրելի են Միացյալ Նահանգների ցուցանիշների հետ։

Չինական հաջողության գրավականը նորագույն տեխնոլոգիաների՝ ավտոպիլոտային համակարգերի, նոր նյութերի, մարտկոցների և էներգետիկայի ոլորտի նվաճումների արագացված ներդրումն է։ Այս ռազմավարությունը թույլ է տալիս Պեկինին ոչ միայն հասնել, այլև առանձին ուղղություններով շրջանցել արևմտյան ընկերություններին։ Խնդիրն այն է, որ արևմտյան մրցակիցները հաճախ բախվում են բյուրոկրատական քաշքշուկների, ֆինանսավորման կրճատման և մշակման ավելի դանդաղ ցիկլերի հետ, մինչդեռ Չինաստանը շեշտը դնում է արագության և արդյունավետության վրա։

Ստեղծված իրավիճակն աննկատ չի մնացել միջազգային խոշոր խաղացողների աչքից։ Գլոբալ կորպորացիաներն արդեն իսկ սկսել են վերակողմնորոշել իրենց գիտահետազոտական կենտրոնները դեպի Չինաստան։ Նրանց նպատակը պարզ է՝ սովորել տեղի ինժեներական միջավայրից, յուրացնել նրանց փորձը և այդկերպ պահպանել սեփական մրցունակությունը շուկայում։

Այս ամենին զուգահեռ Պեկինը վարում է հստակ պետական քաղաքականություն՝ ուժեղացնելով կենտրոնացված վերահսկողությունը տեխնոլոգիական ներդրումների նկատմամբ։ Չինաստանի իշխանությունները ձգտում են խուսափել անցյալում թույլ տրված սուբսիդավորման սխալներից և միաժամանակ ապահովել իրենց առաջատար դիրքերը ապագա մատակարարման շղթաներում։

Վիճակագրությունը ավելի քան խոսուն է։ Financial Times-ի տվյալներով՝ դեռևս 2015 թվականից ի վեր Չինաստանում գիտահետազոտական և փորձարարական-կոնստրուկտորական աշխատանքների պետական ծախսերը գերազանցում են ԱՄՆ-ի ծախսերը։ Երկրում գործող կորպորատիվ գիտահետազոտական ինստիտուտների թիվը գրեթե եռապատկվել է՝ անցնելով 150 հազարի շեմը։ Ավելին, այս ոլորտում ներգրավված կորպորատիվ անձնակազմի թիվը կրկնապատկվել է՝ հասնելով ռեկորդային 5 միլիոն մարդու։

Ասիական հասարակության քաղաքականության ինստիտուտի Չինաստանի վերլուծության կենտրոնի գիտաշխատող Լիզի Լին, մեկնաբանելով իրավիճակը, ընդգծել է կարևոր մի հանգամանք. Չինաստանում գիտահետազոտական աշխատանքների այս ահռելի աճը հիմնականում բաժին է ընկնում կիրառական ոլորտներին, որոնք ուղղակիորեն կապված են արդյունաբերական տրանսֆորմացիայի հետ։ Սա վկայում է այն մասին, որ Չինաստանի նորարարությունը կրում է ոչ թե տեսական, այլ խիստ պրակտիկ և արդյունաբերական բնույթ։